Gotowka i kredyty od banku centralnego s⅛ zdeponowane w bankach
komercyjnych. Z tych srodkow banki mog⅛ udzielac kredytow osobom
prywatnym i instytucjom. Dla zapewnienia bezpieczenstwa systemu bankowego
bank centralny[4] wprowadza zasad⅛ Odprowadzania „rezerwy obowi^zkowej”
od kazdego udzielonego kredytu. Rezerwa obowi⅛zkowa jest jednym z narz⅛dzi
kontroli i regulacji rynku w r⅛kach Banku Centralnego.
Mnoznikowa kreacja pieni⅛dza,
Sk¾d si⅛ bierze pieni⅛dz w systemie bankowym zilustruje uproszczony przyklad,
Bank Komercyjny uzyskal kredyt z banku centralnego - 100 jednostek
pieni⅛dza. Przeznaczyl je na akcje kredytow⅛ i pozyczyl klientowi. Dla
uproszczenia przyjmijmy, ze rezerwa obowi⅛zkowa to 10% pozyczanych kwot.
Dla uproszczenia przyjmijmy, ze klient uzyskany kredyt umiescil na depozycie
bankowym w tym samym banku. Do banku centralnego bank komercyjny
odprowadzil 10 jednostek. Czyli jest w posiadaniu 90 jednostek. Teraz moze
najwyzej pozyczyc 90 jednostek bo z tego co ma musi odprowadzic kolejna
rezerwç 9 jednostek od nast⅛pnego kredytu. Jak widac kwot jakie udziela s⅛
coraz mniejsze, ale 100 jednostek rozmnozylo si⅛. W ten sposob system
bankowy kreuje pieni⅛dz. Skala potencjalnych procesow mnoznikowych zalezy
bezposrednio od:
• Wielkosci gotowki wprowadzonej dost⅛pnej dla gospodarki (klientow
bankow)
• Wielkosci srodkow, jakie Klienci zechc⅛ przechowywac w systemie
bankowym (tzw. stopa preferencji gotowkowych)
• Wielkosci rezerw obowi⅛zkowych, ktore b⅛d⅛ pomniejszaly dost⅛pne dla
gospodarki srodki z przeznaczeniem na kredyty
Skala procesow mnoznikowych i w konsekwencji podazy pieni⅛dza zalezy
oczywiscie takze od popytu na pieni⅛dz (zwlaszcza kredyty) oraz pozostalych
narz⅛dzi polityki pieni⅛znej banku centralnego, ktore regulujQ kreacj⅛
pieni⅛dza w systemie bankowym[5].
Rola Banku Centralnego w Polsce.
Narodowy Bank Polski - Podstawowym celem NBP jest utrzymywanie stabilnego
poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rz⅛du jezeli
nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
Dzialalnosc emisyjna Banku Centralnego jest uwarunkowana wielkosci⅛ bazy
monetarnej.