zwi⅛zanych. Aby ceny mogly bye wlasciwe dla Sprzedawanych dobr, transakcje
obrotu nimi mialy odbywae sie publicznie, tak, aby kazdy z upowaznionych do
obrotu dobrami wiedzial o transakcji i aby mogl, jesli jest tylko zainteresowany,
wziQe udzial w transakcji. Celem bylo Stworzenie sytuacji by ten kupowal kto
dawal najwyzszQ cenç a ten sprzedawal od ktorego chciano kupie za jego cenç
a nikt nie dawal wyzszej. Standaryzacja wielkosci transakcji i jej warunkow
pozwalaly na to, by handlujQcy mogli skoncentrowae sie tylko na negocjowaniu
ceny. Aby kazdy wiedzial jaka jest cena i jaka transakcja jest zawierana
obowiQzywala zasada " open outcry" czyli publicznego, jawnego i glosnego jej
zawierania. DziQki takiemu mechanizmowi wymiana miala charakter jawny i
kazdy z sygnatariuszy mogl wziQe w niej udzial. Z czasem sygnatariusze
zawierali transakcje nie tylko w swoim imieniu ale na rzecz i zlecenie innych
kupcow. Tak narodzily sie zasady Iunkcjonowania rynku publicznego,
obowiQzujQce w niewiele zmodyfikowanej formie, do dzis.
Ten wstQp pozwala na sformulowanie definicji gieldy. Gietda - to organizowane
w ustalonym miejscu i czasie sesje handlowe, na ktorych sq przedmiotem,
obrotu sq Scisle zdefiniowane dobra, w ilosciach i jakosci wystandaryzowanej,
po cenach ogloszonych w codziennych notowaniach. Transakcje zawierane sq
zgodnie z obowiqzujqcym regulaminem, miQdzy czlonkami gieldy ktorzy
zawierajq transakcje we wlasnym imieniu ale na swoj wlasny rachunek jak i na
rachunek swych klientow( posrednictwo w transakcji kupna/sprzedazy).
Gielda to miejsce obrotu plus precyzyjne regulacje dotyczqce: celu
funkcjonowania gieldy, praw i obowiqzkow czlonkow, organizacji wladz,
warunkow i technik zawierania transakcji, form rozstrzygania sporow i
reklamacji etc.
Dobrze funkcjonujqcq gielda powinna organizowae regularne sesje, zapewniae
powszechny i rowny dostQp do informacji, zapewniae bezpieczne rozliczenia
transakcji, posiadae szybki i bezawaryjny system informatyczny zapewniajqcy
szybkose transakcji, dbae o przejrzystose rynku, spolek i transakcji, zapewniae
odpowiedni wolumen transakcji by minimalizowae ryzyko braku plynnosci. To
wszystko musi dzialae w oparciu o wewnQtrzny, precyzyjny regulamin
okreslajqcy sposob jej funkcjonowania i kryteria doboru instytucji
posredniczqcych w handlu, przykladowo biur maklerskich.
Amerykanski model struktury gieldy ma nastQpujQce cechy: gielda jest
instytucjq prywatno-prawnq, jest zrzeszeniem kupcow, posrednikow i
bankierow. Ma formQ prawnq spolki akcyjnej. Liczba Akcjonariuszy jest
ograniczona. Czlonkostwo na gieldzie jest przedmiotem obrotu gieldowego.
Tylko czlonkowie gieldy uprawnieni sq do zawierania transakcji. Obecnie
czlonek (akcjonariusz) gieldy to nie osoba fizyczna , a inwestor instytucjonalny
majqcy prawo do swiadczenia uslug posredniczenia w obrocie ( uslugi