Geneza:
Model ten jest on okreslany niekiedy jako model anglo - amerykanski, pomimo
tego, ze pomiQdzy rozwiQzaniami przyjQtymi w USA i Wielkiej Brytanii
wystQpujQ pewne rozbieznosci. [8]. U podstaw tego systemu legl sposob
prowadzenia dzialalnosci gospodarczej i zwiQzany z tym ksztalt kodeksu spolek .
W modelu amerykanskim dzialalnosciQ gospodarcza zajmowali siQ Ci, ktorzy
posiadali Srodki na jej prowadzenie. CzQsto aby moc prowadzic dzialalnoSc na
wlasciwym poziomie potrzebowali innych osob wnoszQcych do spolki (ktorQ
tworzyli) rozne aktywa. Poniewaz posiadali te aktywa bylo zrozumiale ,ze
potrafili nimi zarzQdzac a spolka byla dowodem tej umiejQtnoSci. W spolce
nadal zajmowali siQ tymi aktywami i sprawami spolki tworzQc Rade Dyrektorow-
czyli osob nakreslajQcych kierunki ( directions) dzialan spolki. Aby spowodowac
wdrazanie w zycie tych kierunkow i egzekwowania ich decyzji powolywali
Dyrektora ZarzQdzajQcego ( Chief Executive Officer) aby ten kierujQc
pracownikami i StrukturQ spolki realizowali ( wykonywali ) ich pomysly. Na
czele Rady Dyrektorow stal ( a raczej zasiadal w fotelu) wybierany przez
Akcjonariuszy PrzewodniczQcy ( Chairman). Oczywiscie Dyrektor ZarzQdzajQcy
raportowal okresowo Radzie o realizacji polityki i dzialalnosci spolki.
Tak wiQc anglosaski kodeks spolek przewidywal jako organy spolki : Rade
Dyrektorow i istnienie Dyrektora ZarzQdzajQcego( Wykonawczego) ( albo grupy
Dyrektorow na czele z Glownym Dyrektorem(CEO) ), czyli ZarzQd.
Podstawowe cechy ladu korporacyjnego w modelu anglosaskim:
• W swoich zalozeniach amerykanski model ladu korporacyjnego ma
zapewniac akcjonariuszom maksymalizacje ich celow (zysku, wzrostu
wartosci akcji).
• Spolka (Korporacja) zarzQdzana jest przez RadQ Dyrektorow (Board of
Directors), wybieranych przez akcjonariuszy.
• W skladzie Rady znajdujQ siQ przewaznie Dyrektorzy zewnQtrzni i
wewnQtrzni, skupieni w kilku Komitetach, z ktorych najwazniejszy to
Komitet Audytu.
• Rada Dyrektorow wybiera Dyrektora Wykonawczego ( CEO, Chief
Executive Officer), ktory zajmuje siQ biezQcym zarzQdem korporacjQ.
• Tradycyjnie Dyrektor Wykonawczy ( ZarzQdzajQcy) ma w stosunku do
akcjonariuszy dwa podstawowe obowiQzki - obowiQzek lojalnosci i nalezytej
starannosci.
• System amerykanski zaklada, ze podstawowym Interesariuszem Spolki sq